ปัจจุบันเราจะสังเกตเห็นว่าบ้านเก่าหรือห้องแถวเก่าในย่านที่กำลังครึกครื้นไปด้วยไลฟ์สไตล์ใหม่กำลังถูกทยอย ‘แต่งหน้าทาปาก’ เพื่อพลิกฟื้นทำเป็นพื้นที่ธุรกิจ อาจจะด้วยเหตุผลที่ว่าบ้านหรือห้องแถวเหล่านั้นยังคงมี ‘ศักยภาพ’ และ ‘บุคลิกภาพ’ ที่มีเสน่ห์ถูกใจเจ้าของธุรกิจขนาดเล็ก ผนวกกับที่ทัศนคติของผู้คนในเมืองก็เริ่มหันมาให้ความสำคัญกับการอนุรักษ์มรดกสถาปัตยกรรม รวมถึงอยากเก็บรักษาบรรยากาศแบบดั้งเดิมไว้มากกว่าที่จะเห็นพวกมันถูกรื้อถอนทำลาย และแทนที่ด้วยสิ่งใหม่แบบไม่เหลือรากเหง้า เทรนด์การรีโนเวทบ้านเก่าขึ้นเป็นธุรกิจขนาดเล็กจึงเบ่งบานขึ้นในฐานะเครื่องมือแห่งการอนุรักษ์รูปแบบใหม่ ไม่ว่าจะในโฉมหน้าของร้านอาหาร ร้านกาแฟ ที่พักชั่วคราว หรือเป็นสำนักงานที่จดทะเบียนถูกต้องตามกฏหมาย พลวัติใหม่ๆ ที่กำลังเกิดขึ้นภายใต้โครงสร้างของบ้านเก่าเหล่านี้ล้วนถือเป็นการคืนลมหายใจให้กับมรดกสถาปัตยกรรมของชุมชน ทั้งยังช่วยสร้างรายได้ให้ผู้คน และทำให้หน่วยงานส่วนท้องถิ่นสามารถเก็บภาษีไปทำนุบำรุงบ้านเมืองได้มากขึ้นด้วย
บ้านหรือห้องแถวเก่าดีอย่างไรในการประกอบธุรกิจ? หลายคนอาจจะยังสงสัย หนึ่งคำตอบที่เข้าใจง่ายที่สุดคือพื้นที่ขนาดกะทัดรัดของมันมักจะลงตัวพอดีกับการทำสำนักงานขนาดเล็ก เช่น ครีเอทีฟสตูดิโอ บริษัทตัวแทนอสังหาริมทรัพย์ สำนักพิมพ์ขนาดเล็ก บริษัทออกแบบ ฯลฯ ส่วนอีกหนึ่งคำตอบที่เป็นนามธรรมขึ้นมาหน่อย ก็คือเพราะบุคลิกและความเป็นมาของบ้านเก่าทั้งหลายมันสามารถส่งผ่านความรู้สึกอันเป็นมิตร และสร้างบรรยากาศสบายๆ ให้กับผู้คนที่เข้ามาใช้สถานที่ได้มากกว่าตึกอาคารยุคใหม่เยอะ และเหนือไปกว่านั้นคือลูกค้าที่เข้ามาติดต่องาน ก็อาจจะประทับใจในวิธีคิดและค่านิยมของธุรกิจเหล่านี้ที่สามารถพลิกแพลงเก็บรักษาคุณค่าเดิมๆ ให้ยังคงใช้ประโยชน์ได้ในบริบทใหม่ๆ ที่ต่างไป
ยกตัวอย่างในช่วงสองปีที่ผ่านมา มีธุรกิจสร้างสรรค์หลายรายที่ได้รับเสียงชื่นชมทั้งจากสังคมและสื่อมวลชนในการรีโนเวทบ้านหรืออาคารเก่าเป็นธุรกิจใหม่ หนึ่งในนั้นคือโครงการ ATT19 แลนด์มาร์กศิลปะแห่งใหม่ย่านบางรัก ที่ครอบครัวอรรถการวงศ์ (เจ้าของเล็กแกลเลอรี่) รับซื้อตึกโรงเรียนอาทรศึกษาจากเพื่อนบ้านหลังติดกันในซอยเจริญกรุง 30 (โรงเรียนสอนภาษาจีนเก่าแก่อายุ 120 ปี) และรับปากว่าจะบูรณะขึ้นใหม่โดยไม่รื้อทำลายโครงสร้างเดิม ผลลัพธ์คืออาคารมัลติฟังก์ชั่นอาร์ตสเปซ ที่แบ่งโซนอย่างฉลาดเป็นทั้งรีเทลขายของแต่งบ้าน ขายเสื้อผ้าและเครื่องประดับวินเทจ เป็นบาร์และห้องอาหารแนว Chef Table เป็นแกลเลอรี่ศิลปะร่วมสมัย และเป็นอีเวนท์สเปซให้เช่าแบบชั่วคราวได้ ซึ่งการจัดการพื้นที่ให้มีฟังก์ชั่นหลากหลายนี้สามารถตอบโจทย์เจ้าของธุรกิจได้ทั้งในเชิงศิลปะและเชิงตัวเลข เพราะรายได้ที่เข้ามาจากธุรกิจในภาพรวมมันสามารถจะหล่อเลี้ยงให้การทำแกลเลอรี่ศิลปะไม่ต้องรับแรงกดดันมากเกินไปนั่นเอง
คิดให้รอบ มองให้ครบ ก่อนเริ่มรีโนเวท
สำหรับธุรกิจขนาดเล็กและสตาร์ทอัพที่กำลังเล็งหาบ้านเก่ามาทำเป็นพื้นที่ธุรกิจ โซลูชั่นนี้ของคุณตอบโจทย์แล้วสำหรับสถานการณ์เศรษฐกิจปัจจุบัน เพราะการเช่าออฟฟิศสำเร็จรูปราคาแพงลิ่ว หรือการลงทุนสร้างตึกใหม่ขึ้นมานั้นถือเป็นต้นทุนที่หนักหนาเอาการสำหรับธุรกิจเล็กๆ และบางทีคุณอาจจะหาเช่าบ้านที่สามารถแบ่งโซนเป็นออฟฟิศและพักอาศัยได้ในหนึ่งเดียว ทั้งสะดวกต่อการใช้ชีวิตและประหยัดต้นทุนขึ้นไปอีกขั้น อย่างไรก็ดี แน่นอนว่าการรีโนเวทบ้านให้ออกมาถูกทุกข้อนั้นไม่ใช่เรื่องกล้วยๆ คุณจำเป็นต้องมีที่ปรึกษาด้านการออกแบบและการก่อสร้างที่เชี่ยวชาญพอตัว เพื่อช่วยคุณแก้ปัญหาและเผชิญความท้าทายต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้น ทั้งในเรื่องการออกแบบ การก่อสร้าง การขอใบอนุญาตปรับปรุงและเปิดใช้งานอาคาร ฯลฯ เพื่อให้โครงการพลิกบ้านเก่าเป็นธุรกิจใหม่ของคุณสำเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี
สำหรับผู้ที่สนใจแนวคิดการทำธุรกิจจากบ้านเก่า งานสถาปนิก’64 “มองเก่า ให้ใหม่: Refocus Heritage” มีกิจกรรมเสวนาโดยสถาปนิก นักออกแบบ นักธุรกิจ และนักลงทุนมืออาชีพ เกี่ยวกับการมองมรดกสถาปัตยกรรมเก่าในแง่มุมใหม่ที่เกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวัน ณ ลานกิจกรรมกลาง ชาเลนเจอร์ฮอลล์ 1-3 อิมแพ็ค เมืองทองธานี ระหว่างวันที่ 27 เมษายน - 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2564 ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ www.asaexpo.org
เครดิตภาพ: ATT19